Bút ký là gì? Đặc điểm của thể loại bút ký là gì?
Thế giới văn học sẽ cùng bạn làm sáng tỏ khái niệm bút ký là gì, và tìm hiểu xem các đặc điểm của thể loại bút ký văn học này là gì.
Bút ký là gì?
Bút ký là thể văn tự sự ghi chép những sự việc, cảnh vật, ý nghĩ, cảm xúc, nhận định về một vấn đề trong hoàn cảnh nào đó.
Sức hấp dẫn và thuyết phục của bút ký tùy thuộc vào tài năng, trình độ quan sát, nghiên cứu, khám phá, diễn đạt của tác giả đối với các sự kiện được đề cập đến. Nói cách khác giá trị hàng đầu của bút ký là giá trị nhận thức.
Có nhiều loại bút ký: bút ký sau khi đọc một tài liệu; bút ký sau một cuộc du lịch; bút ký về một vấn đề triết học, chính trị, xã hội, kinh tế; v.v… Thông thường chúng ta hay bắt gặp thể loại bút ký văn học. Đây là thể bút ký ghi chép lại sự kiện, ý nghĩ, cảm xúc về một vấn đề xã hội nóng hổi.

Đặc điểm của thể loại bút ký là gì?
So với nhật ký, hồi ký và tùy bút, bút ký có những đặc điểm sau:
Bút ký ghi chép sự việc, con người như nhật ký, hồi ký; nhưng khác với nhật ký là không ghi theo ngày, khác với hồi ký là không ghi chép về quá khứ. Cũng như tùy bút, bút ký ghi chép về con người, sự việc,… đang diễn ra.
Bút ký giống nhật ký, hồi ký ở chỗ lấy sự kiện khách quan trong cuộc sống làm nội dung chủ yếu. Tuy nhiên, sự kiện khách quan đó không nhất thiết phải theo trật tự thời gian. Trong bút ký, tình tiết, nhân vật,… không yêu cầu điển hình hóa cao như trong truyện, nhưng so với hồi ký, nhật ký thì những tình tiết, nhân vật cần được chọn kỹ lưỡng hơn. Trong một chừng mực nhất định, nhà văn có thể sắp xếp lại để phục vụ cho chủ đề sáng tác.
Cũng như tùy bút, nhật ký và hồi ký, bút ký có yếu tố trữ tình, chính luận. So với tùy bút thì yếu tố trữ tình, chính luận không nhiều bằng. Chủ đề văn bút ký toát lên chủ yếu từ sự kiện, nhân vật,… được nhà văn xây dựng lên.
Có một đặc điểm đặc biệt, đó là bút ký có thể thuộc về văn học, cũng có thể thuộc về báo chí tùy theo mức độ biểu hiện cái riêng của tác giả và mức độ sử dụng các biện pháp nghệ thuật cùng tính chất tác động của nó đối với công chúng.
Lời kết
Ở bài viết này, Thế giới văn học đã cùng bạn làm sáng tỏ định nghĩa bút ký là gì, cũng như tìm hiểu xem các đặc điểm của thể loại bút ký là gì. Để có cái nhìn thực tế hơn, bạn có thể tìm đọc thêm một một số tác phẩm được viết bằng thể loại này. Có thể kể đến như tác phẩm bút ký “Hiên ngang Cu Ba” của Thép Mới, “Ký sự Cao Lạng” của Trần Đăng, “Cửu Long cuộn sóng” của Trần Hiến Minh, “Trên quê hương những anh hùng Điện Ngọc” của Nguyễn Trung Thành, v.v…
Ngoài bút ký ra, bạn có thể tìm hiểu thêm về các thể loại dành cho văn học viết khác nhau như:
- Nhật ký là gì?
- Hồi ký là gì?
- Tùy bút là gì?
- Truyện ngắn là gì?