Trang chủ Thơ ca chọn lọc Pit put… Cheng choong – Dân ca Xơ Đăng

Pit put… Cheng choong – Dân ca Xơ Đăng

“Pit put… Cheng choong” là bài hát dân ca của dân tộc Xơ Đăng, miêu tả sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên khi lên nương làm rẫy.

Bài dân ca “Pit put… Cheng choong”

Pit put [1] cất tiếng hót:
– Ta đã rèn cái dao
Ta đã rèn cái rựa!
Chim Poong [2] cất tiếng kêu:
Hô… hô… hê… hê…!
Anh đốn cây to
Chị chặt cây nhỏ
Cỏ rạp, cây ngã
Đã bạt bao đồi
Đã vượt bao sông
Rẫy ta rộng lắm!

Hoa cheng [3] đã nở
Cây đót [4] trổ bông
Người trồng cây bắp
Người sắp tỉa lúa
Sấm chớp mưa giông
Tràn đồng lúa ngập
Bắp vượt cỏ tranh.

Cánh ong đã xòe
Rộn tiếng vo ve:
– Ơi chị hái măng!
Ơi anh săn bắn!…
Cheng choong… cheng choong [5]
Lúa đã chín vàng
Củi nàng sắm đủ
Gùi chàng đan xong.

Chim chil [6], chim choong [7]
Hót rộn trời trong:
– Anh đạp, chị tuốt
Chị quạt, anh gùi
Anh chị cười vui
Được thóc đầy nhà
Được làng ấm no!

Chim chil đi tắm nước Krông [8]
Chim choong bay về nước cả
Lúa ta đã vào chòi
Tuổi ta đã đầy một năm…

Bài dân ca “Pit put… Cheng choong”
Võ Quang Nhơn và Dúi Reng dịch
Dân ca Tây Nguyên, Võ Quang Nhơn biên soạn và giới thiệu,
NXB Văn học, Hà Nội, 1986

Chú thích trong bài dân ca “Pit put… Cheng choong”

  1. Pít put: chim tlang put, tiếng kêu “pit… put”, một loại chim đẹp lông màu xám tro pha xanh biếc. Chim kêu vào mùa xuân, lúc người dân đi tỉa lúa nương.
  2. Poong: gà gô.
  3. Hoa cheng: hoa màu tím, trắng, vàng. Người Xơ Đăng cho đây là hoa linh thiêng thường hái để cúng.
  4. Đót: hoa cây đót cũng được coi là một loại hoa linh thiêng.
  5. Cheng choong: một loại chim rừng, mình to hơn chim vẹt, lông màu xanh gần như lông chim vẹt.
  6. Chim chil: loại chim to bằng chim sáo, lông màu nâu.
  7. Chim choong: loại chim lông đen như sáo, mỏ vàng. Vào mùa suốt lúa, chim chil và chim choong thường kéo về cả đàn.
  8. Krông: một con sông lớn ở Kon Tum.

Người Xơ Đăng thuộc số cư dân sinh tụ lâu đời ở Trường Sơn – Tây Nguyên, sống tập trung nhiều nhất ở vùng phía bắc tỉnh Kon Tum và vùng lân cận thuộc miền núi tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi.

“Pit put… cheng choong” là một bài dân ca thuộc nhóm các bài ca nói về lao động của dân tộc Xơ Đăng. Bằng những hình ảnh sinh động và cách ngắt nhịp phù hợp, bài ca vừa miêu tả được sự hòa hợp giữa con người với thiên nhiên, vừa miêu tả được hoạt động lao động vui tươi của con người theo sát với nhịp điệu biến chuyển cửa thời gian. Đặc biệt là điểm thời gian bằng tiếng chim độc đáo của người Tây Nguyên.

Để lại một bình luận

Email của bạn sẽ không được hiển thị công khai. Các trường bắt buộc được đánh dấu *

*