Thánh Gióng (Truyện truyền thuyết về Phù Đổng Thiên Vương)

Truyện truyền thuyết “Thánh Gióng”

Tục truyền đời Hùng Vương thứ sáu, ở làng Gióng⁽¹⁾ có hai vợ chồng ông lão chăm làm ăn và có tiếng là phúc đức. Hai ông bà ao ước có một đứa con. Một hôm bà ra đồng trông thấy một vết chân to quá, liền đặt bàn chân mình lên ướm thử để xem thua kém bao nhiêu. Không ngờ về nhà bà thụ thai⁽²⁾ và mười hai tháng sau sinh một thằng bé mặt mũi rất khôi ngô. Hai vợ chồng mừng lắm. Nhưng lạ thay! Ðứa trẻ cho đến khi lên ba vẫn không biết nói, biết cười, cũng chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

Bấy giờ có giặc Ân⁽³⁾ đến xâm phạm bờ cõi nước ta. Thế giặc mạnh, nhà vua lo sợ. Bèn truyền cho sứ giả⁽⁴⁾ đi khắp nơi tìm người tài giỏi cứu nước. Ðứa bé nghe tin, bỗng dưng cất tiếng nói: “Mẹ ra mời sứ giả vào đây”. Sứ giả vào, đứa bé bảo: “Ông về tâu vua sắm cho ta một con ngựa sắt, một cái roi sắt và một tấm áo giáp⁽⁵⁾ sắt, ta sẽ phá tan lũ giặc này”.

Sứ giả vừa kinh ngạc⁽⁶⁾, vừa mừng rỡ, vội vàng về tâu vua. Nhà vua truyền cho thợ ngày đêm làm gấp những vật chú bé dặn.

Càng lạ hơn nữa, sau hôm gặp sứ giả, chú bé lớn nhanh như thổi. Cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa mặc xong đã căng đứt chỉ. Hai vợ chồng làm ra bao nhiêu cũng không đủ nuôi con, thành thử phải chạy nhờ bà con, hàng xóm. Bà con đều vui lòng gom góp gạo thóc nuôi chú bé, vì ai cũng mong chú giết giặc, cứu nước.

Giặc đã đến chân núi Trâu⁽⁷⁾. Thế nước rất nguy, người người hoảng hốt. Vừa lúc đó, sứ giả đem ngựa sắt, roi sắt, áo giáp sắt đến. Chú bé vùng dậy, vươn vai một cái bỗng biến thành một tráng sĩ⁽⁸⁾ mình cao hơn trượng, oai phong lẫm liệt⁽⁹⁾. Tráng sĩ bước lên vỗ vào mông ngựa. Ngựa hí dài mấy tiếng vang dội. Tráng sĩ mặc áo giáp, cầm roi nhảy lên mình ngựa. Ngựa phun lửa, tráng sĩ thúc ngựa phi⁽¹⁰⁾ thẳng đến nơi có giặc, đón đầu chúng đánh giết hết lớp này đến lớp khác, giặc chết như rạ. Bỗng roi sắt gẫy. Tráng sĩ bèn nhổ những cụm tre cạnh đường quật vào giặc. Giặc tan vỡ. Ðám tàn quân⁽¹¹⁾ giẫm đạp nhau chạy trốn, tráng sĩ đuổi đến chân núi Sóc (Sóc Sơn)⁽¹²⁾. Ðến đấy, một người một ngựa, tráng sĩ lên đỉnh núi cởi giáp sắt bỏ lại, rồi cả người lẫn ngựa từ từ bay lên trời.

Vua nhớ công ơn, không biết lấy gì đền đáp, phong là Phù Ðổng Thiên Vương⁽¹³⁾ và lập đền thờ ngay ở quê nhà.

Hiện nay vẫn còn đền thờ ở làng Phù Ðổng, tục gọi là làng Gióng. Mỗi năm đến tháng tư làng mở hội to lắm. Người ta kể rằng những bụi tre đằng ngà⁽¹⁴⁾ ở huyện Gia Bình vì ngựa phun lửa bị cháy mới ngả màu vàng óng như thế, còn những vết chân ngựa nay thành những hồ ao liên tiếp. Người ta còn nói khi ngựa thét lửa, lửa đã thiêu cháy một làng, cho nên làng đó về sau gọi là làng Cháy⁽¹⁵⁾.

Câu chuyện truyền thuyết “Thánh Gióng”
Lê Trí Viễn kể

Chú giải trong truyện

Làng Gióng: làng Gióng trước đây thuộc huyện Tiên Du, tỉnh Bắc Ninh, nay thuộc huyện Gia Lâm, Hà Nội. Làng này ngày xưa gọi là làng Gióng, nên nhân dân gọi người anh hùng sinh trưởng ở đây là Thánh Gióng. Về sau, triều đình đặt tên làng là Phù Đổng và phong cho Thánh Gióng là Phù Đổng Thiên Vương.
Thụ thai: có chửa (có mang, có bầu).
Giặc Ân: chỉ lũ giặc phương Bắc xâm lược nước ta thời đó.
Sứ giả: người nhà vua phái đi làm việc gì đó ở địa phương hoặc ở nước ngoài trong một thời gian.
Áo giáp: áo làm bằng nhiều lớp da thú hoặc bằng kim loại để che đỡ gươm, giáo, tên,… cho người.
Kinh ngạc: có phần hoảng lên vì thấy quá lạ.
Núi Trâu: xưa thuộc đất Vũ Ninh, nay thuộc Quế Võ (Bắc Ninh). Có tài liệu gọi là Chân Cầu.
Tráng sĩ: người đàn ông có sức khỏe và có chí khí (từ cổ, nay ít dùng).
Oai phong lẫm liệt (vẻ người): hùng dũng, trang nghiêm, khiến người ta kính phục.
Phi (ngựa): chạy rất nhanh (phi: bay).
Tàn quân: quân bại trận còn sống sót.
Nói Sóc (Sóc Sơn): nay thuộc huyện Sóc Sơn, Hà Nọi, ở phía đuôi núi Tam Đảo.
Phù Đổng Thiên Vương: vị Thiên Vương làng Phù Đổng (Thiên Vương: ở đây chỉ vị tướng nhà trời).
Tre đằng ngà: một giống tre có lớp cật ngoài trơn và bóng, màu vàng.
Làng Cháy: ở cạnh làng Gióng (Phù Đổng).

Nội dung và ý nghĩa truyện “Thánh Gióng”

Truyện kể về người anh hùng làng Gióng đánh tan giặc Ân xâm lược đời Hùng Vương thứ sáu (sinh ra kì lạ, câu nói đầu tiên kì lạ, lớn lên kì lạ, đánh tan giặc kì lạ, bay về trời càng kì lạ). Thánh Gióng là biểu tượng rực rỡ của ý thức và sức mạnh bảo vệ đất nước, đồng thời là sự thể hiện quan niệm và ước mơ của nhân dân ta ngay từ buổi đầu lịch sử về người anh hùng cứu nước chống ngoại xâm. Trong tâm thức của nhân dân ta, Thanh Gióng chính là tinh thần, ý chí, sức mạnh Việt Nam.

Ngoài ra, truyện còn có ý giải thích cho chúng ta biết về một số dấu tích cổ xưa còn lưu lại cho đến tận ngày nay, dựa trên cách lí giải của dân gian.

Cùng với như với Sơn Tinh, Chử Đồng Tử và công chúa Liễu Hạnh, Thánh Gióng được nhân dân ta tôn vinh và thờ phụng là một trong “Tứ bất tử”, nghĩa là “bốn vị thánh không bao giờ chết”.

Đặc sắc nghệ thuật trong truyện “Thánh Gióng”

Trí tưởng tượng phong phú của nhân dân ta đã sáng tạo nên một hình tượng Thánh Gióng cực kì hùng tráng bằng nhiều chi tiết hoang đường, kì ảo đan xen với những chi tiết đời thường (hình tượng vừa lung linh, rực rỡ, vừa gần gũi, thân quen).

Kho tàng truyện truyền thuyết Việt Nam

Ngoài truyện truyền thuyết “Thánh Gióng” kể trên, còn có rất nhiều các câu chuyện truyền thuyết Việt Nam hấp dẫn được Thế giới văn học sưu tầm và chọn lọc. Những câu chuyện này giúp chúng ta có cái nhìn rõ hơn về những nhân vật lịch sử và giải thích nguồn gốc của các phong tục, tập quán, địa danh,… tại Việt Nam. Nhờ đó, chúng ta có cơ hội tiếp cận và thấy thêm yêu các tác phẩm văn học dân gian Việt Nam hơn nữa.

Đừng bỏ lỡ những câu chuyện truyền thuyết Việt Nam hay nhất tại Thế giới văn học!

Truyện truyền thuyết Việt Nam