Lều chõng (Ngô Tất Tố)

Tiểu thuyết phóng sự “Lều chõng” của Ngô Tất Tố

“Lều chõng” là một tiểu thuyết phóng sự của nhà văn Ngô Tất Tố được đăng trên báo Thời Vụ năm 1939 và được in sách vào năm 1941.

Câu chuyện kể về cuộc hành trình đầy gian nan của một học trò tên là Đào Vân Hạc trong cuộc thi cử. Vân Hạc là một người tài năng, nổi tiếng với khả năng viết và học xuất sắc.

Anh có một cô vợ rất xinh tên Ngọc, người luôn ủng hộ ước mơ thi cử của chồng và dành hết tâm huyết để chăm sóc cho anh. Vân Hạc cũng vì thế mà luôn cố học để tạo dựng công danh với đời, đền đáp công ơn của vợ.

Vân Hạc đỗ Giải nguyên sau kì thi trước đáng lẽ được làm Giải nguyên nhưng vì trẻ tuổi nên phải đợi khoa sau. Anh đỗ Hội nguyên nhưng vì phạm húy trong kì thi Đình nên bị giam hai ngày và bị truất khoa cử.

Cuối cùng, cả hai nhận ra chốn quan trường đầy rẫy những cám dỗ, hiểm nguy, nên họ thà làm một thường dân thì vẫn hơn để giữ được tấm lòng và tính cách thanh cao của mình

Giá trị của tác phẩm “Lều chõng”

Tác giả Ngô Tất Tố viết truyện này để nói lên những oái ăm của các kỳ thi này và nêu lên sự sụp đổ tinh thần của những nho sĩ suốt đời lấy khoa cử làm con đường tiến thân nhưng lại bị hoàn toàn thất vọng.

Thành công đặc sắc của Lều Chõng là nói lên “bi kịch” của giới nhà Nho – lớp trí thức thời xưa.  Vô cũng ngám ngấm với kiếp sống đam mê nuôi ảo tưởng khát khao “cuộc đời vàng son” khi thành đạt, suốt đời lăn lộn, lao đao tìm đường tiến thân bằng “khoa cử”. Sau khi vỡ mộng, “kẽ sĩ” đã thức tỉnh, rũ bỏ tâm lý “đam mê hoài vọng về khoa cử” để trở về với đời thường.

Thông qua tiểu thuyết “Lều chõng”, Ngô Tất Tố đã giúp chúng ta phần nào hiểu được cảnh trường ốc, thi cử và những phong tục quy chế thời xưa. Đọc tác phẩm mới thấu được sự khó khăn,vất vả của những người học trò nơi cửa Khổng sân Quỳnh. Dù là trời mưa giông bão gió hay ngày dài tháng rộng vẫn phải lội suối băng rừng, họ còn phải đối mặt với sự hung hiểm khi ngòi bút lỡ sai phạm húy.

Tác giả còn lồng vào sách của mình nhiều thơ Hán, sau đó được dịch Nôm và trình bày khéo léo. Đây không chỉ là tiểu thuyết đọc cho vui mà còn là một tư liệu lịch sử quý giá cho các thế hệ sau này.