Tam Quốc diễn nghĩa (La Quán Trung)

Tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa” của La Quán Trung

“Tam Quốc diễn nghĩa” là một cuốn tiểu thuyết dã sử về Lịch sử Trung Quốc được nhà văn La Quán Trung viết vào thế kỷ 14 (đời nhà Minh). Tiểu thuyết có nội dung kể về một thời kỳ hỗn loạn trong lịch sử Trung Hoa là thời Tam Quốc (190  –280) với 120 chương hồi, theo phương pháp bảy phần thực, ba phần hư (bảy phần thực tế, ba phần hư cấu). Tiểu thuyết này được xem là một tác phẩm văn học kinh điển, và là một trong Tứ đại danh tác của văn học Trung Quốc. Sự xung đột giữa chính nghĩa và gian nịnh, sự đối đầu giữa hào kiệt và gian hùng, sự tranh đấu giữa mưu lược và vũ lực. Cùng những nhân vật lịch sử đã trở thành kinh điển, toát lên vẻ đẹp bi tráng hào hùng mang màu sắc sử thi.

Truyện lấy bối cảnh vào những năm tồn tại cuối cùng của nhà Hán. Trước cảnh đất nước càng ngày càng suy tàn, dân chúng đói khổ, loạn lạc khắp nơi nhưng Hán đế lại không chăm lo đến đời sống nhân dân mà lại suốt ngày đàn đúm vui chơi và tửu sắc, tin dùng hoạn quan và gạt bỏ đi những bề tôi trung thành khiến cho đất nước ngày càng lâm vào cảnh lầm than. Dưới lời văn của La Quán Trung, bức tranh về Trung Hoa thời ấy đã hiện lên rất chân thực và sống động, tuy cảnh nước loạn lạc nhưng luôn có những người anh hùng vì chính nghĩa đứng lên bảo vệ lẽ phải mà mình tin vào, đó chính là điểm đặc biệt của “Tam Quốc diễn nghĩa”.

Một trong những thành công lớn nhất của “Tam Quốc diễn nghĩa” là tính chất quy mô, hoành tráng của cốt truyện và nhân vật. Bộ tiểu thuyết này có thể chia thành rất nhiều “truyện nhỏ” mà đa phần trong số đó có thể hoàn toàn dựng được thành những bộ phim truyện theo đúng nghĩa. Do vậy mà phần sau đây chỉ cố gắng tóm tắt hết sức sơ lược toàn bộ truyện theo những nét chính yếu mà không đi vào chi tiết nhân vật và sự kiện: Triều đình tranh giành quyền lực, Chiến tranh loạn lạc giữa mười quân phiệt, Ba nước cùng xưng đế, Nhà Tây Tấn thống nhất Trung Hoa.

Đôi nét về tác giả La Quán Trung

La Quán Trung (khoảng 1330 – khoảng 14000) là một tiểu thuyết gia Trung Quốc sống ở giai đoạn cuối thời Nguyên, đầu thời Minh. Tên tuổi của ông gắn liền với “Tam Quốc diễn nghĩa” –  một trong tứ đại danh tác của văn học Trung Quốc. Ông được cho là người chỉnh biên, hoặc viết phần sau tác phẩm Thủy Hử của Thi Nại Am. Ông còn có một số tác phẩm tiêu biểu khác như Tùy Đường lưỡng triều chí truyện, Tàn Đường ngũ đại sử diễn nghĩa, Đại Đường Tần vương từ thoại,…

“Tam Quốc diễn nghĩa” về phương diện biên soạn chủ yếu là công lao của La Quán Trung, nhưng thực ra bộ tiểu thuyết này trước sau đã trải qua một quá trình tập thể sáng tác lâu dài của rất nhiều người. La Quán Trung đã đem những phần phong phú trong truyện Tam Quốc mà nhân dân quần chúng và những nghệ nhân kể chuyện đã sáng tác ra, nâng cao lên thành một tác phẩm văn học lớn lao nổi tiếng.

Ý nghĩa, giá trị của tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa”

Lịch sử Trung Quốc đã từng xuất hiện rất nhiều thời loạn thế, chẳng hạn như thời Xuân thu – Chiến quốc, Hán Sở tranh hùng, Tam Quốc, Ngũ Hồ thập lục quốc, Nam Bắc triều hay Ngũ đại Thập quốc. Nhưng nếu nói về độ nổi tiếng và phổ biến nhất, các nhân vật được biết tới nhiều nhất thì không có thời đại nào có thể vượt qua Tam Quốc. Sở dĩ có điều đó là do thành công và ấn tượng mà cuốn tiểu thuyết “Tam Quốc diễn nghĩa” đem lại cho hậu thế.

Tiểu thuyết này là ví dụ tuyệt vời cho mối tương tác hết sức phức tạp giữa chính sử, dã sử, văn học viết hư cấu, văn chương dân gian và sinh hoạt văn hoá bình dân diễn ra trong một truyền thống văn hoá lớn – truyền thống Trung Hoa kéo dài qua bao thời đại. Người Trung Hoa ví các tác phẩm văn chương bất hủ như “mặt trăng mặt trời trường tồn cùng sông núi”, “Tam Quốc diễn nghĩa” có thể nói chính là “Nhật nguyệt treo cao” trong kho tàng văn học Trung Quốc.